Sürgünün 71. Yılında Ahıska Türkleri

Türkiye’nin güneyinde Irak ve Suriye’de devam eden çatışmalı süreçte hep mağduriyetleri ile öne çıkan Irak ve Suriye Türkmenleri zor günler geçirirken, yine Türkiye’nin en önemli meselelerinden biri olan Ahıska Türklerinin durumu da hassasiyetini koruyor. Tarihte çok büyük badireler atlatmış, bugün de dünyanın çeşitli yerlerinde zor şartlar altında vatanlarından uzakta yaşayan Ahıska Türkleri, var olma mücadelelerini sürdürüyor. G i T M E D Y A  bu kez de Ahıska Türkleri dosyasını açıyor.

Tarihte ilk defa “Dede Korkut” eserlerinde adı geçen Ahıskalılar, bugünkü Gürcistan coğrafyasında 2 bin yıl önceden beri yaşayan Kıpçak Türkleridir. Büyük İskender’in ordularına dahi direnen Kıpçak Türkü Ahıskalılar, bölgede sonradan kurulan tüm idari yapılarda da etkili görevler aldı. Anadolu’ya Türklerin gelmesi ve Selçuklu devletinin kurulmasıyla Ahıska ve çevresi, 1068’de Sultan Alparslan tarafından Selçuklu ile birleştirilir. Bu dönemde Anadolu’dan ve kuzeyden Volga ve Don kıyılarından göçen 40 Bin Kıpçak da bölgeye yerleşir. Selçuklu İmparatorluğu’nun zayıflamasıyla 1267’de Ahıska’da Atabek Devleti kurulur.  1578 yılında Safeviler’in işgalindeki bölge Osmanlı’ya katılır. Üç asır boyunca Osmanlı’nın Çıldır eyaletinin başkentliğini yapan Ahıska, Osmanlı’nın doğu hudut kapısı olur. Rus Çarlığı, Anadolu’ya yürüyüşünün önünde engel olarak gördüğü Ahıska’ya 1807, 1810, 1811-12 yıllarında saldırmasına rağmen, ancak 1828’de üç aylık muhasıra ve amansız savaştan sonra 40 bin insanı şehit ettikten sonra işgal edebildi. Bu tarihten sonra Ahıska, Rus düşmanlığını tamamıyla üzerine çekti ve her dönemde büyük zulümlere maruz kaldı. Bu baskı ve zulümler karşısında Ahıska’dan Anadolu’ya büyük göçler başladı. Çarlık Rusyası’nın yıkılması ile birlikte baskı ve zulmün uygulayıcısı bu kez komünist rejim oldu. Vatanını bırakıp gitmek istemeyen bir avuç Ahıska Türkü, 1944’e kadar burada çok zor şartlar altında yaşam mücadelesi verdi.

Stalin’in Soykırım Politikası Ahıska’yı da Vurdu

İkinci Dünya savaşı başlayınca 40 bin Ahıska Türkü askere alınır. Diğer Kafkas halkları gibi Ahıska Türkleri de savaşın ön sıralarında düşmanla savaştırılır. Buna rağmen Gürcü asıllı Stalin’in Türk nefreti sona ermemiştir. 1944 Kasım ayına gelindiğinde savaşı fırsat bilen Stalin yönetimi, Kırım’dan Tatarları, Kuzey Kafkasya’dan Çeçen-İnguş, Kalmuk, Karaçay-Balkar ve Ahıska’nın Türk ve Müslüman halkını yaşadıkları ata yurtlarından toplu şekilde sürgün ederek yok etmeyi amaçlayan kararı verir. 31 Temmuz 1944 tarih ve 6279 sayılı Devlet Savunma Komitesinin gizli şifreli Ahıska Türklerinin sürgününü emreden soykırım kararına dayanılarak, daha önceden bölgeye yerleştirilen askerler 14 Kasım 1944 gecesi Ahıska Türklerini iki saat içerisinde tren vagonlarına bindirerek sürgünü başlatır. Toplam 86 bin Türkün insanlık dışı usuller ile sürgün edildiği süreçte toplam 46 bin Ahıskalı katledilir. Savaşa giden 40 bin askerden geri dönebilen 17 bin ve sürgünden geri kalan 40 bin Ahıskalı sürgün edildikleri yerlerde 12 sene askeri baskılar altında yaşar. Ayrı düştükleri akrabalarını aramalarına bile müsaade edilmeyen Ahıska Türkleri, cezalı halk muamelesi görür ve sistemli bir şekilde imha edilmek istenir.

Sürgün’de Özbekistan’a gönderilerek asimile edilmek istenen Ahıskalılar, 1989’da büyük bir kaos ortamının da kurbanı olur. Bölge halkından çetelerin saldırıları sonucu 100’e yakın Ahıskalı Türk hayatını kaybeder. Bu baskılar karşısında hala vatansız olan Ahıska Türkleri yeni bir göç dalgası yaratır. Bir bölümü Rusya’nın Krasnodar bölgesine gider ancak burada da yine baskılarla karşılaşır. Bu süreçte 15 bin Ahıska Türkü ABD’ye göç eder. Günümüzde nüfusları 400 bini bulan Ahıska Türkleri hala Türkiye ve ABD ile birlikte Rusya,  Kırgızistan,  Özbekistan,  Azerbaycan ve Ukrayna gibi ülkelerde dağınık şekilde yaşıyor.

Ahıska Türkleri Hak Mücadelesine Devam Ediyor

1992’den 2015’e kadar yaklaşık 30 bin Ahıskalı Türkiye’ye geldi ve Bursa,  İstanbul,  İzmir, Antalya ve Denizli gibi şehirlere yerleşti. 1999 yılında Avrupa konseyinin baskıları sonucu Gürcistan tarafından Ahıska Türklerine vatandaşlık verilse de daha yüzlerce vatandaşlık başvurusu, işleme konması için bekliyor. Gürcistan’dan haklarını elde edemeyen çok sayıda Ahıska Türkü anavatan olarak gördükleri Türkiye’ye gelmenin mücadelesine devam ediyor.

Güneybatı Kafkasya’da halen Gürcistan sınırları içinde yer alan Ahıska, Türkiye’nin Ardahan iline sınır teşkil eden bir bölgenin merkezidir. Ahıska çevresinde Abastıban,  Adigon, Agoihza,  Ahılkelek,  Azgur ve Hırtız gibi önemli kaza ve kasabalar ile bunlara bağlı yüzlerce köy bulunur. Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattı üzerinde yer alan Ahıska, karayoluyla Tiflis, Batum ve Türkiye’ye bağlanıyor.

Ahıska şehrinin doğusundan Kars, Artvin, Tortum, İspir ve Erzurum’a kadar uzanan bölgede varlıklarını koruyan Ahıskalı Türkler, İngilizlerin teşviki ile 5 Aralık 1918’de Gürcü kuvvetleri tarafından işgal edilen topraklarına gerçek hak sahipleri olarak kavuşmak istiyor.

^{(Haber: Bertan BOZYİĞİT)}