GiTMEDYA Türkiye'nin ilk ve tek öğrenci odaklı medya sitesi Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Görsel İşitsel Teknikler ve Medya Yapımcılığı Bölümü’nün haber, yayın ve uygulama platformu
Uşak İl Sağlık Müdürlüğü’nün Tütün ve Diğer Bağımlılık Yapıcı Maddelerle Mücadele Birimi, “Sigara ve Madde Bağımlılığı” konulu eğitim düzenledi. Uşak Üniversitesi Mustafa Kemal Paşa Amfisinde gerçekleştirilen eğitime akademisyenler ve öğrenciler katıldı. Eğitim, Uşak İl Sağlık Müdürlüğü’nde Psikolog olarak görev yapan Dilek Demir’in açılış konuşmasıyla başladı. Demir, sözlerine “Bağımlılığın kişinin kullandığı bir madde üzerinde kontrolünün kaybetmesi ya da vücudunun bir veya birden fazla işlevini olumsuz etkileyen maddelerin kullanılarak bundan zarar gördüğü halde vazgeçememesidir” diyerek başlarken bağımlılığın kronik bir hastalık olduğunu ve buna bağlı olarak kişi tedavisinde sigarayı bırakabileceği gibi aynı zamanda tekrardan başlayabileceğinin mümkün olduğunu da belirtti.
“Bağımlılık Bir Aile hastalığıdır!”
Psikolog Demir, bir bağımlıda gözlemlenen belirtilere dikkat çekerek “Birey maddeyi kestiği zaman yoksulluk ortaya çıkar bu yine kişide kullanılan maddenin türüne ve miktarına bağlı olarak değişmekle birlikte gözde kızarıklar, sarhoşmuş gibi bir görünüm, elde titreme, uyku problemleri, ışık ve sese aşırı tepki verme, çok hızlı öfkelenme, hayal görme, şaşkınlık, bilincin tamamen kapalı olması gibi bir takım sorunlar karşımıza çıkabiliyor. Bizim bağımlı diyebilmemiz için bu ölçütlerin en az üçünün gerçekleşmesi gerekiyor” diye konuştu. Bağımlı hale gelen kişinin kullandığı madde miktarının uzun sürede alınması fiziksel ve ruhsal sorunların da ortaya çıkmasına neden olduğunu söyleyen Demir, bağımlılık tedavisinin bir süreç işi olduğunu ve tedavi sürecinde aileye büyük bir iş düştüğünün altını çizerken aile desteğinin çok önemli olduğuna dikkat çekti. Sigara, uyuşturucu maddeler, reçete ile yazılan bazı ilaçlar, çakmak gazı, tiner ve yapıştırıcı gibi uçucu maddeleri bağımlılık yapan türler arasında sayan Demir, bağımlılığın nasıl geliştiğine dair hazırladığı videoyu eğitime katılanlara izletti.
“Tehdit İşe Yaramıyor”
Psikolog Dilek Demir, madde kullanan kişilere karşı tehditkar bir yaklaşım sergilenmemesi gerektiğini hatta bunun ters tepebileceğini belirterek “Eğer bir ekiple çalışıyorsak tutum ve davranışlarımızın tutarlı olmasına ve kesinlikle iyi bir dinleyici olmamız gerekiyor. Suçlayıcı ve yargılayıcı olmamamız lazım. Onun ne hissettiğini onu dinledikten sonra geri dönütler vererek onu anladığımızı ifada etmemiz gerekiyor.” diyerek bağımlı kişiye karşı nasıl bir yaklaşım sergilenmesi gerektiğini anlattı. Kişinin madde kullandığına dair dikkat çekici davranışlarının gözlemlenerek ortaya çıkarılabilir olduğunu söyleyen Demir “Birey eğer okula gidiyorsa, okulda devam problemi, ders başarısında düşme, yalan söyleme ya da aşırı para harcama gibi belirtiler gösteriyorsa madde kullanımından şüphelenebiliriz.” Diyerek özellikle maddeye başlamada riskli dönemlerin ergenlik dönemi, ilkokuldan ortaokula veya liseye geçiş dönemi, üniversiteye başlayıp kişinin aileden uzaklaştığı ilk dönemler olabileceğini vurguladı.
Demir, bağımlı olan ve destek almak isteyen kişilerin, AMATEM, ÇEMATEM, Sosyal Hizmet Merkezlerine, Alo 183 Sosyal Destek Hattı, Alo 191 Uyuşturucu ile Mücadele Danışma ve Destek Hattı, Ayakta ve Yatarak Tedavi Merkezlerine, Cumhuriyet Savcılıklarına, Halk Eğitim Merkezlerine, İŞKUR, Psikiyatri Servisleri ve Rehabilitasyon Merkezleri gibi yerlerden destek alabileceklerinin bilgisini de katılımcılarla paylaştı.
“Günde On Bir Bin Kişi Hayatını Kaybediyor”
Uşak İl Sağlık Müdürlüğü bünyesinde Doktor olarak görev yapan Mert Samancı ise sigara bağımlılığı tedavisinde nasıl yöntemler uygulandığına dair bilgilendirme yaptı. Tedavi olmak isteyen kişilerin ister özel polikliniklerde isterse hastanelerde sigarayı bırakmak için destek alabileceğini vurguladı. Samancı, “Ülkemizde nüfusun yarısı sigara kullanmakta bunlardan her gün yaklaşık yüz bin kişi sigaraya bağlı nedenlerden dolayı yaşamını yitirmekte. Akciğer kanseri, meme kanseri, mide kanseri, kalp-damar gibi hastalıklar bunların başında geliyor. Dünyada yılda dört milyon günde ise on bir bin kişi hayatını kaybediyor. Birçok gelişmiş ülkede sigara kullanımı daha azken Türkiye’de ise bu oran daha da artış göstermektedir.” diyerek sigaranın zararlarına dikkat çekti. Kişi kendisi kullanmadığı halde sigara dumanına maruz kalma durumunun pasif içici olarak adlandırıldığını söyleyen Samancı, “Pasif içiciler de sigaranın zararlarından nasibini alıyor. Örneğin; bu salonda ben sigara içtim daha sonra çıktım salondan sonra bu seminer için sizler geldiniz. Yapılan çalışmalarda, ölçümlerde görülüyor ki benim iki saat önce içtiğim sigaradan yayılan zararlı maddeler, burada bulunan koltuk kaplamalarına, duvarlara, halılara diğer nesnelerin üstüne sinmiş oluyor ve sonra ne kadar havalandırılsa da temizlense de ilerleyen dönemde bu zararlı maddeler tekrardan havaya karıştığı görünüyor” diyerek pasif içicilerin de tehlikede olduğunu özetledi.
Sigarayı bırakmak için kendisine başvuran kişilere nasıl tedavi yöntemleri uyguladıklarını anlatan Samancı, “Başvuranlarımızla yaklaşık yirmi dakika süren bir görüşme yapıyoruz. Bazı sorular sorarak başvuran kişinin bağımlılık düzeyini belirliyoruz. Bunu öğrendikten sonra kişinin tıbbi geçmişini öğreniyoruz aynı zamanda kişinin yaşam tarzıyla ilgili birkaç bilgi ediniyoruz. Bunları öğrendikten sonra kişilerin durumuna göre ya ilaç tedavisi ile başlıyoruz ya da ilaçsız psikososyal destek vererek bıraktırmayı deniyoruz.” Diye konuştu.
Sigarayı bıraktırmada kullanılan ilaçları ve özelliklerini katılımcılarla paylaşan Samancı, Champix isimli ilaç başlangıçta üç gün sadece sabah alındığını daha sonra sabah akşam alınarak bağımlı kişinin yaklaşık bir iki hafta daha sigara içmeye devam ettiğini ifade etti. Bu sırada ilacın kandaki düzeyinin arttığını ve etkisinin göstermeye başladığında birkaç hafta sonra kişinin sigarayı bırakma günü belirlenip o günde tamamen sigarayı bırakması sağlanıyor. Sigara bırakıldıktan sonra ilaç kullanımına devam edildiğini belirten Samancı, diğer bir ilaç yöntemin ise nikotin bandı olduğunu söyledi ancak Champix ile ayrıldıkları noktanın nikotin bandının uygulandığı sürede sigara kullanımının yasaklanması olduğunun altını çizdi. Ayrıca Samancı, son dönemlerde popüler olan elektronik sigaranın sigarayı bırakmada bir yöntem olarak görülmesine tepki göstererek bunun sigarayı bırakmada işe yaramadığını aksine elektronik sigaranın ısınma sisteminin sıvı kısmında ağır metaller yaydığından dolayı çeşitli sağlık sorunlarına sebep olduğuna dikkat çekerek katılımcıları bu konuda uyardı.
Haber: Şehriban Kaldan
Fotoğraf: Sungur Kaan Hakverdioğlu
