Uşak Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi ve Uygulama Merkez Müdürlüğü tarafından düzenlenen “Cumhuriyet’in Türk Kadınına Kazandırdıkları” adlı konferansta, arkeoloji dünyasının efsane isimlerinden biri olan Jale İnan anıldı. Mustafa Kemâl Paşa Amfisi’nde gerçekleştirilen konferansa konuşmacı olarak katılan İletişim Fakültesi, Gazetecilik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Önder Deniz, Jale İnan’ın hayatının popüler kültürün yarattığı kahramanların çok ötesinde olduğunu vurgulayarak Almanya’dan Türkiye’ye uzanan hayat hikayesini gençler ile paylaştı.
Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün kurduğu Cumhuriyetimizin Türk kadınına kazandırdığı haklara dikkat çeken Deniz, bu hakların, dönemin şartları içinde ne denli önemli olduğunun altını çizdi ve aynı dönemde yapılan kanunları şöyle sıraladı:
“Cumhuriyetin Türk kadınına kazanımlarına baktığımızda 1924’ten 1949’a kadar genel başlıklar altında sıralanıyor. Bugün de eğer kadın haklarına yönelik ya da Cumhuriyetin kazanımlarına yönelik herhangi bir sunum veya bir kitap gördüğünüzde bunlar mutlaka karşınıza çıkar? 1924’de Tevhid-i Tedrisat Kanunu’na göre eğitim, öğretim birliği ile birlikte kadın ve erkeğin eşit haklarda eğitim görmesi, bir diğeri de 1926 tarihli Türk Medeni Kanunu ile erkekle kadının aynı sosyoekonomik haklara sahip olması. 1930’da ise kadınlara belediye seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı ile doğum izninin düzenlenmesi. 1933’de kız çocuklarının meslek edinmesi açısından kız teknik okullarının açılması ve aynı yıl Köy Kanunu’nda yapılan değişikliklerle köy muhtarı ve ihtiyar heyetine seçilme, 1934’de ise anayasa değişikliği ile kadınlara seçme ve seçilme hakkının verilmesi…”
“Cumhuriyet ‘Gerçek’ Kadın Kahramanlar Yarattı”
Bu önemli düzenlemelerin 30’lu ve 40’lı yıllarda devam eden kadının çalışma hayatındaki haklarına yönelik düzenlemeleri “devrim kanunları” olarak adlandıran Deniz, söz konusu kanun ve düzenlemelerin kâğıt üstünde güzel durmasının dışında çok kısa bir zamanda kadın kahramanlar yarattığını da ifade etti.
Popüler kültüre ilişkin Amerikan sinema ve oyun dünyasında yaratılan karakterlerden Indiana Jones ve Tomb Raider’in benzer özellikler taşıdığını belirten Önder Deniz, hayali kahramanlar yerine gerçek kahramanlardan sayılması gereken Jale İnan’a atıfta bulundu. İnan’ın çok iyi ata bindiğini, çok iyi silah kullandığını ve tarihi eser kaçakçıları ile nasıl esaslı bir şekilde mücadele ettiğini anlatan Deniz, özellikle İkinci Dünya Savaşı sırasında Almanya’da aldığı arkeoloji eğitimi sonrasında Türkiye’de yürüttüğü faaliyetlere işaret etti.
Jale İnan’ın ayrıntılı hayat hikayesinin işlendiği konferans, Uşak Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Murat Öntuğ’un Doç. Dr. Önder Deniz’e teşekkür plâketini takdim etmesiyle son buldu.
Haber: Ebru ALTINTAS - Aysun SARI Fotoğraf: Şehriban KALDAN