GiTMEDYA Türkiye'nin ilk ve tek öğrenci odaklı medya sitesi Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Görsel İşitsel Teknikler ve Medya Yapımcılığı Bölümü’nün haber, yayın ve uygulama platformu
Uşak Belediyesi Kültür Yayınları kapsamında “Geçmişten Günümüze Uşak Halısı” adlı bir kitap yayımlandı. İlkay Talu ve Sadık Uşaklıgil’in birlikte kaleme aldığı kitap, sadece Uşak halısını değil, 19. ve 20. yüzyılın sonlarında Uşak’a halı almaya gelen Batılıların Uşak kültürü hakkındaki izlenimlerini de anlatıyor.
Kitapta bahsi geçen halıların sergisi de “Tarih Boyunca Uşak Halısı” adıyla Uşak Sanat Galerisi’nde ziyarete açıldı. Serginin açılış konuşmasını yapan Uşak Belediye Başkanı Mehmet Çakın, gelecek nesiller için yayımladıklarını ileri sürdüğü kitabın tanıtımına gelen davetlilere teşekkür etti.
Belediyenin Yayımladığı Kitap Basına Dağıtılmadı
Belediye tarafından basılıp yayımlanan kitabın birer örneğinin basın mensuplarına dağıtılmaması dikkat çekerken, kitabın yazarlarından İlkay Talu, Uşak halısının yeni nesillere kültür aktarımı konusundaki önemine vurgu yaptı. Talu, “Bu sergide Uşak halılarının belli dönemlerine ait örnekleri bulunuyor; kitapta gördüğünüz fotoğraflardan bazılarını burada canlı olarak görebilirsiniz. Bize bu imkânı yarattıkları için çok teşekkür ederiz” dedi.
Açılış öncesinde Uşak Ticaret ve Sanayi Odası’nda düzenlenen konferansa konuşmacı olarak katılan Devlet Sanatçısı Ressam Devrim Erbil ise Uşak halısının kültürel, sosyal ve ekonomik açıdan önemine işaret etti. Bu geleneğin içinden yetiştiğini belirten Erbil şöyle konuştu:
“Halalarımın evinin girişinde sağda solda tezgâhlar vardı, orada halı dokurlardı. Yani, ben bu halının dokusunu, renklerini, heyecanını onlarla tattım. Nüfusun %70’i halı ile uğraşıyordu; onların renkleri, ipleri, dokuması büyük bir geleneğe sahipti. Uşak halısı belki de onlar sayesinde artık tüm dünyada tanınan bir üslup haline geldi.”
Kadınlar Geleneksel Kıyafetlerle Halı Dokudu
Konuşmaların ardından ziyaretçiler, Uşak Kent Orkestrası’nın müziği eşliğinde muhteşem eserlerin yer aldığı halı sergisini gezdi. Birbirinden farklı desenlere sahip halıların nasıl dokunduğunu merak edenler için sergi salonunda halı dokuma tezgâhları da yer aldı. Geleneksel kıyafetleriyle dikkat çeken halı dokuyan kadınlar ziyaretçilerle yakından ilgilendi.
Dokur Evi sorumlusu Ayşe Ceren Uçar da kapalı düğüm tekniği ile dokunan Uşak halısının ne gibi özelliklere sahip olduğunu şöyle açıkladı:
“Uşak halısını, Uşak halısı yapan aslında desenidir. Kendine özgü karakteristik desenleri, Uşak halısının vazgeçilmez özelliklerinden biridir ve dünya çapında adıyla anılmasını sağlayan unsurların başında gelir. Yöreye özgü renkleri de Uşak halısını ön plana çıkarır. Dokuma şekli, kapalı düğüm tekniğidir ve genellikle büyük ebatlarda dokunur. Desenlerin çoğu yarım kalır, çünkü sonsuzluğu ifade eder. Bu özellikler, Uşak halısının kültürünü mümkün olduğunca yaşatmaya devam eder.”
Talu: Halılarda geçmişin izleri mevcut
Sergi açılışının ardından GiTMEDYA’nın sorularını cevaplayan yazar İlkay Talu, kitapta hangi dönemi ele aldıklarını anlattı. “Kitapta Uşak’ın altın yüzyılı olarak nitelendirebileceğimiz 19. yüzyılın sonunu kaleme aldık” diyen Talu şöyle devam etti:
“Çünkü ağırlıklı olarak halılar o dönemde dokunmuş ve günümüze ulaşan halılarda o zamanın izleri mevcut. Daha eski, klasik dönem dediğimiz halılar artık ülkemizde bulunmuyor, ancak belli müzelerimizde yer alıyorlar. Çünkü halı, ticari bir ürün haline geldi. Dolayısıyla insanlar bir ürünü dokuyup emek verdiklerinde bunu satıp maddi olarak hayatlarını devam ettirebilmek istiyorlar”.
Maddi bir kaygı gütmeden kitap çalışmasını yaptıklarını söyleyen yazar Talu’nun, kitabı edinmek isteyenlerin, şartlı bir şekilde belediyeden edinebileceklerini söylemesi ise şaşkınlık yarattı. Talu GiTMEDYA’nın “Kitaba erişim nasıl sağlanacak? Nereden erişebilir vatandaşlarımız?” şeklindeki sorusunu şöyle yanıtladı:
“Bizim herhangi bir ticari kaygımız olmadı bu kitap için belediyemizin de olmayacak. Yani biz herhangi bir ücreti almadık. Belediyemiz de ücretsiz olarak bunu dağıtıyor. Tabii ilgilenenlere dağıtıyor. Bu anlamda ilgi duyanlar ancak belediyemize başvurarak bu kitabı edinebilirler”
Ressam Erbil’in Tablosu Halıya Dokundu
Ressam Devrim Erbil ise tablolarından birinin dokunduğu halının özelliklerini GiTMEDYA’ya anlattı.
Erbil, özel olarak dokunan halı için “Bunu ipekten de yapabilirsiniz, ama sonuçta renkler ve kompozisyon anlam taşıyorsa o zaman sanat eseridir. Ben bunun detaylarının konuşulmasını, sempozyumlarının artmasını ve üniversitenizin halıyla ilgilenmesini, insanların daha fazla halı üzerine konuşup tartışmasını istiyorum. Eğer Uşak halısı Uşak’ın kültürü haline gelmişse ve onunla gurur duyuluyorsa, burada daha fazla kişinin halıyla uğraşması gerektiğini düşünüyorum” dedi.
Haber: Alime Nur Turan Fotoğraf: Nurçiçek Arpacı
