GiTMEDYA Türkiye'nin ilk ve tek öğrenci odaklı medya sitesi Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Görsel İşitsel Teknikler ve Medya Yapımcılığı Bölümü’nün haber, yayın ve uygulama platformu
Ege bölgesinin önemli geçim kaynaklarından biri olan zeytin hasadı İzmir Torbalı’da başladı. Dalından toplanan zeytinin hasat serüveni ortalama 4 ay sürüyor. İşçiler Eylül ayının sonlarına doğru girdiği zeytin bahçelerinden Ocak ayının başlarında ayrılıyor.
Hava koşulları, toprağın verimliliği ve zeytinin cinsi gibi unsurları göz önünde bulundurarak her bahçenin zamanında toplanması gerektiğini belirten çiftçiler, vaktinden erken ya da geç toplanan zeytinin verimlilik açısından yeterli olamayacağını belirtiyor. 15 kilogram zeytinden 1 litre yağ çıkabileceği gibi gelişimini tam olarak sağlamış zeytinin iki kilosundan bile bazen bir 1 litre yağ çıkabildiği de oluyor. Verimliliği etkileyebilecek bir başka etmen ise sonbahar mevsiminin beraberinde getirdiği soğukların don yapma ihtimali.
İzmir Torbalı’ya bağlı Ortaköy mahallesinde zeytinyağı fabrikası işleten Abdullah Saim Kılınç ise zeytinin olgunlaşma sürecini şöyle anlattı:
“Zeytinin tam zamanında toplanması gerekiyor. Her bahçenin zeytine tanıdığı olanak farklı. Rakım, iklim koşulları, toprağın verimliliği, yazın yağan yağmurlar gibi birçok faktör var. Mesela yazın yağan yağmurlar çok etkiliyor zeytini. Yazın yağmur çok yağmışsa zeytin daha rahat ağırlaşıyor, olgunlaşıyor. Birde o seneki hasat erken oluyor. Mesela bir sene yazın yağmur çok yağmışsa zeytin o sene erken toplanır, diğer sene az yağmışsa daha geç toplanır. Eğer toprak ihtiyacı olan yağmuru yiyememişse, zeytinin istediği koşullar o sene sağlanmamışsa zeytin olgunlaşamıyor. İstediği suyu alamayan zeytin kuruyor mesela. Kuru zeytin yani suyu çekilmiş zeytin hafif kalıyor. Ağır zeytin dalından düşer, hafif zeytin dalda kalıyor maalesef.”
Kılınç, zeytinin toplanmadan hemen önce son kez yağmur görmesinin ise hem tanelerin ağırlaşmasında hem de yağın daha kolay çıkması aşamasında önemli bir rol oynadığını belirtiyor.
Zeytin hasadında ağaçların silkelenmesi önemli bir süreç. Kimi bahçe sahipleri ailece zeytin toplamaya girişirken, kimisi ise işçilerden destek alıyor. İşçilerin bir kısmı günlük yevmiye usulü çalışırken, bir kısmı kilo başına ücret alıyor. Kilo ile çalışan işçilerin kilo başına aldıkları ücret bu yıl 3 lirayı buldu. Yevmiye usulü çalışan kadın işçilerin aldıkları ücret ise 260 TL civarındayken, erkek işçilerin aldıkları yevmiye ise 500 TL’ye yaklaşıyor. Erkek ve kadın işçiler arasında yevmiye farkı olmasının nedeni ise erkek işçilerinin zeytin silkeleme motorları ile daha uzun saatler çalışmasından kaynaklanıyor.
Kilo ile toplanan zeytinler genellikle kasalara doldurulurken, yevmiyeyle çalışan işçiler zeytinlerini çuvallara doldurup fabrikaya sıkıma gönderiyor. Geçmiş yıllara nazaran 2022 yılının zeytin hasadını genel olarak yüksek verimlilikle gerçekleştiren çiftçilerin yüzü ise gülüyor.
Haber: İmran Baran - Tarık Kara Fotoğraf: Tarık Kara
