Bir Kağıt Kaç Defa Katlanabilir?

Uşak Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu, Tekstil Teknolojileri Programcılığı Öğretim Görevlisi Dr. Gülhan Pınarlık tarafından “Origami ile Adım Adım Bilim” semineri düzenlendi. Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Konferans Salonu’nda gerçekleşen seminere Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Müdürü Doç. Dr Mustafa Ali Ersöz, Müdür Yardımcısı Öğr. Gör. Selim Demirtürk, Yüksekokul Sekreteri Nevzat Peker, öğretim elemanları ve öğrenciler katıldı.

Kağıt katlama sanatı olarak bilinen Origami ile ilgili sunum yapan Pınarlık, sanatın tarihçesinden günümüzü kadar gelişim sürecini anlattı. Pınarlık, Origami sanatının temelde makas ve yapıştırıcı kullanmadan kâğıdı sadece katlayarak, çeşitli şekiller oluşturmaya dayandığına dikkat çekti. Origami’nin başlangıcıyla ilgili kesin bilgilerin olmadığı ancak Çinlilerin icat ettiğini belirten Pınarlık, gerçek gelişimini ise Japonya’da gösterdiğini hatta ismini bile Japonya’dan aldığını söyledi. Japonya’da başlayan sanatın bu kadar çok benimsenmesinin sebebini ise Japonların kâğıda önem vermelerinden kaynaklandığını açıkladı. Pınarlık, sanatın Japonya’dan sonra geniş kitlelere yayılma sebebine dikkat çekti. “Kâğıt çok pahalı ve az bulunan bir materyaldi. Origami zenginlerin uğraştığı bir sanattı ve daha çok dini törenlerde kullanılıyordu. Zamanla kâğıt üretme tekniklerinin gelişmesiyle kâğıt üretiminin maliyeti azalmış ve origami daha geniş kesimlere ulaşma imkânı bulmuştur” diyerek Origami’nin gelişim evresi olan 20. yüzyılda kıtalar arası iletişimin artmasıyla Batı ve Doğu’ya  farklı biçimlerde yansıdığının altının çizdi.

Origaminin “Origami Tsuki” sertifika, tasdikname, ruhsat gibi anlamlarda kullanıldığını belirten Pınarlık, Japonların eskiden özel belgelerini değişik biçimlerde katladıklarını örneğin, bir kılıç ustasına verilen diplomanın taklit edilmemesi için yaptıklarını söyledi. Japonlar için dini değer taşıyan katlama sanatı dini törenlerde, tapınaklarını süslemek için kullanılırken birçok temel origami formu da 1200 yıl öncesinde geliştirildi. Japonya’dan günümüze kadar gelen “Senbaorizuru” olarak adlandırılan bin turna katlama geleneğinin de bu dönemde başladığı düşünülüyor. O dönemden örnekler veren Pınarlık, samurayların birbirine hediye olarak verdiği kağıdın çiçek şeklinde katlanmasıyla ortaya çıktığı Noshi süslerini, yine o dönemde aristokrat sınıfı halkın düğün törenlerinde bir çeşit Japon içkisi olan ‘sake’ yani kelebek şeklinde katladıkları kâğıtlarla, süsledikleri bardakları gelin ve damada sunmaları şeklinde kullanıldı. Kağıt katlamanın matematiksel yönlerinden bahseden Pınarlık, geometriyi en çok kullanan sanat olduğuna ve düşünme yeteneğini üç boyuta çıkardığın vurgularken “Kağıt katlarken, doğal olarak bir çok geometrik şekil ve kavram ortaya çıkar. Kare, Dikdörtgen, Dik Üçgen, Köşegen, Orta Nokta, Kiriş, Alan, Yamuk, Orta Dikme, Pisagor Teoremi, Geometri ve Cebir ile ilgili kavramlar bizlerin şekiller arasındaki ilişkileri kavramamıza yardımcı olur” dedi.

Seminerin ardından Gitmedya’ya konuşan Gülhan Pınarlık, origami ve mimari arasındaki ilişkiyi de “Mimaride özellikle origami, Japonlar açısından baktığımızda evlerin süslemeleri, çiçek süsleme sanatları gibi sanat odaları vardır. Günümüzde origami, mimarinin şekillenmesinde de karşımıza çıkıyor” diye konuştu. Pınarlık, origami sanatıyla ilgilenen ve meraklısı kişilere de tavsiyeler de bulundu. “Origamide her çeşit kâğıdı kullanabilirsiniz. Eğer profesyonel yapmak istiyorsanız kırtasiyeler veya internetten temin edebilir, değişik ebatlarda ve renklerde bulabilirsiniz. Bunun dışında sizin kâğıtla ilgili bir sıkıntınız yoktur. Atık bir kâğıt, gazete parçasını dahi istediğiniz gibi katlayabilirsiniz” diyerek origami sanatını yapmak isteyenlerin malzeme tedarik sıkıntısı yaşamayacağını belirtti.

Origami Etkinlikleri Başlayacak

Uşak’ta origami sanatının çok yaygın olmadığına dikkat çeken Pınarlık, “Uşak’taki gelişmeler hakkında çevremi gözlemlediğim kadarıyla pek fazla bir etkinlik yapılmıyor. Ancak üniversitemizde de böyle bir etkinlik başlatmamız bir adım oldu. Ben origaminin tekstildeki kısmıyla ilgileniyordum ve meraklıydım. Kendimde origami sanatçısı değilim ama ilgimi çekti. Bundan sonra yapacağım tasarımlara bir esin kaynağı oldu ve öğrencilerle de etkinliğe başlayacağız” dedi. Uşak Üniversitesi’nde başlangıç olarak atılan bu adım yakın zamanda da “Origami Atölyesi” adı altında düzenli olarak yapılacak etkinliklerle devam edecek.

Haber: Ebru ALTINTAS - Aybüke TURAN 
Fotoğraf: Tarık KARA